Die zijn bedoeld om te bepalen welke activiteiten en bebouwing rondom het spoor, wegen en waterwegen mogelijk moeten zijn. Met name rondom het spoorgoederenvervoer bleek dat het stelsel van het Basisnet niet werkt. De regels gaan daarom op de schop en gaan over in een nieuw stelsel: Robuust Basisnet.
Belangrijkste verschillen
Bij het huidige Basisnet wordt gewerkt met risicoplafonds die onder andere worden bepaald op basis van het maximale aantal treinen, vrachtauto’s of schepen met gevaarlijke stoffen dat op een bepaalde route wordt verwacht. In de praktijk blijkt dat die verwachtingen soms verkeerd worden ingeschat of worden overschreden omdat er in Europa een vrij verkeer van goederen is. De risicoplafonds zorgen daardoor voor verwarring en onrealistische verwachtingen bij lokale bestuurders en omwonenden. Eerdere kabinetten hebben het stelsel extern laten evalueren en daaruit geconcludeerd dat het Basisnet niet werkt en ook niet kan werken.
Staatssecretaris Chris Jansen (Openbaar vervoer en milieu) heeft daarom, na overleg met lokale en regionale bestuurders, besloten dat het oude systeem van Basisnet dat werkt met risicoplafonds wordt beëindigd en dat wordt overgegaan op een nieuw systeem dat werkt met aandachtsgebieden: Robuust Basisnet.
Het belangrijkste uitgangspunt hierbij is dat er geen onnodige belemmeringen voor woningbouw worden opgelegd en dat de Rijksoverheid decentrale overheden ondersteunt bij het maken van keuzes over de inrichting van de omgeving rondom het spoor. Verplichte aandachtsgebieden langs de transportroutes maken duidelijk waar rekening moet worden gehouden met de mogelijkheid van een groot incident en maatregelen moeten worden genomen. Gemeenten moeten er bijvoorbeeld voor zorgen dat hulpdiensten makkelijk ter plaatse kunnen komen. Voor gebouwen waarin mensen verblijven die niet zelfredzaam zijn, zoals bijvoorbeeld verzorgingstehuizen of kinderdagverblijven gelden binnen de aandachtsgebieden extra bouwvoorschriften.
Staatssecretaris Chris Jansen: “Het vervoer van gevaarlijke stoffen is veilig omdat het aan hele strenge internationale veiligheidseisen moet voldoen. Als Rijksoverheid zorgen we dat die regels worden nageleefd en dat de infrastructuur op orde is. Met Robuust Basisnet geven we lokale autoriteiten meer duidelijkheid om met name de omgeving rondom het spoor te ontwikkelen, waarbij we rekening blijven houden met mogelijke incidenten.”
Emplacementen
Ook de regels voor veiligheid op spooremplacementen moeten eenduidiger worden. Nu komt het voor dat verschillende decentrale overheden verschillende veiligheidsmaatregelen eisen. Alle emplacementen waar structureel wordt gerangeerd met gevaarlijke stoffen komen daarom onder Robuust Basisnet te vallen. Voor lokale autoriteiten wordt het niet langer mogelijk om eisen aan het emplacement te stellen in een vergunning. Hiervoor in de plaats komen landelijke regels. In de landelijke regels worden onder andere verplichte voorzieningen- en maatregelenpakketten opgenomen. Welke maatregelen verplicht zijn, is afhankelijk van de goederen die er worden gerangeerd en de bebouwde omgeving.
Vermindering transport
Naast het in goede en veilige banen leiden van het transport van gevaarlijke stoffen blijft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ook inzetten op het beperken van sommige transportstromen over het spoor. Zo zullen convenanten met het bedrijfsleven om het transport van chloor te voorkomen en ammoniak te beperken, worden voortgezet. En ook de afspraken over de samenstelling van goederentreinen blijven bestaan.
Komend jaar zullen het wettelijk kader voor Robuust Basisnet en de landelijke regels voor emplacementen verder worden uitgewerkt.